ინგლისურს ხშირად უწოდებენ “ლინგვისტურ კაჭკაჭს” მისი ტენდენციის გამო, შეაგროვოს და შეითვისოს სიტყვები თითქმის ყველა ენიდან, რომელსაც კი შეხვდება. აი, ხუთი საინტერესო სიტყვა, რომლებმაც ენებიდან იმოგზაურეს და ინგლისურ ენაში დამკვიდრდნენ.
1. Bungalow (ჰინდი/ბენგალური)
“Bungalow” არის ერთ სართულიანი სახლი ფართო აივნით. სიტყვა მომდინარეობს ბენგალიდან (ინდოეთი), სადაც ჰინდურ ენაში “bangla” ნიშნავს ერთსართულიანი სახლის ტიპს ფართო აივნით. ბრიტანელი კოლონისტები ინდოეთში შეხვდნენ ამ ტიპის შენობებს და ტერმინი ინგლისურში შეიტანეს.
დღეს ბუნგალოები მთელ მსოფლიოში პოპულარულია, ცნობილია თავისი პრაქტიკული განლაგებით, ხელმისაწვდომობითა და გარე სივრცესთან კავშირით. არქიტექტურული სტილი მე-20 საუკუნის დასაწყისში გავრცელდა ბრიტანეთსა და ამერიკაში, და გახდა კომფორტული, ეფექტური საცხოვრებელი დიზაინის სინონიმი.
(ლაკონური ვარიანტი:
ერთსართულიანი სახლი ფართო აივნით. ბენგალური სიტყვა “bangla”-დან, რომელიც ბრიტანელმა კოლონისტებმა ინდოეთიდან შემოიტანეს. XX საუკუნის დასაწყისში გავრცელდა ბრიტანეთსა და ამერიკაში კომფორტული, ეფექტური დიზაინის სახლის ტიპად.)
2. Shampoo (ჰინდი)
“Shampoo” ნიშნავს თმის დაბანას, მაგრამ სიტყვა მომდინარეობს ჰინდური სიტყვისგან “chāmpo”, რაც “მასაჟს” ან “მთელი სხეულის თმის დაბანას” ნიშნავს. ტერმინი ინგლისურში შევიდა ბრიტანელების ინდოეთში მოგზაურობისას და მოგვიანებით კონკრეტულად თმის მოვლის პროცესებში იქნა გამოყენებული.
როდესაც პირველად წარმოადგინეს დასავლურ კულტურაში, შამპუნი იყო ძვირადღირებული მომსახურება და არა პროდუქტი. მხოლოდ მე-20 საუკუნის დასაწყისში გახდა კომერციული თხევადი შამპუნები ფართოდ ხელმისაწვდომი, რამაც ნასესხები სიტყვა საოჯახო აუცილებლობად აქცია.
(ლაკონური ვერსია: ჰინდური “chāmpo”-დან, რაც “მასაჟს” ან “მთელი სხეულის დაბანას” ნიშნავდა. თავდაპირველად ძვირადღირებული მომსახურება იყო, არა პროდუქტი. მხოლოდ XX საუკუნის დასაწყისში გახდა თხევადი შამპუნები ფართოდ ხელმისაწვდომი საოჯახო პროდუქტი.)
3. Vampire (სერბული/ბულგარული)
“Vampire” ინგლისურში პირველად გამოჩნდა როგორც “vampyr”, რომელიც მომდინარეობს სერბული და ბულგარული ტერმინებიდან, რომლებიც აღნიშნავენ გარდაცვლილ არსებებს, რომლებიც სისხლის დალევით გადარჩნენ. ეს სიტყვა ფართოდ გავრცელდა ინგლისურში, როდესაც აღმოსავლეთ ევროპული ფოლკლორი სისხლის მსმელი არსებების შესახებ დასავლურ წარმოსახვაში შეიჭრა.
კონცეფციამ განსაკუთრებული პოპულარობა მოიპოვა მე-19 საუკუნეში ისეთი ნაწარმოებებით, როგორიცაა ბრემ სტოკერის “დრაკულა”, რამაც როგორც სიტყვა, ასევე მითოლოგიური არსება დასავლურ კულტურაში დაამკვიდრა.
(ლაკონური ვერსია: ინგლისურში პირველად “vampyr” ფორმით შემოვიდა აღმოსავლეთ ევროპიდან. პოპულარული გახდა XIX საუკუნეში ბრემ სტოკერის “დრაკულას” წყალობით, რამაც სიტყვაც და მითოლოგიური არსებაც დასავლურ კულტურაში დაამკვიდრა.)
4. Kindergarten (გერმანული)
“Kindergarten” – ტერმინი, რომელიც პირველად გერმანიაში მე-19 საუკუნეში გამოიყენეს – პირდაპირ ითარგმნება როგორც “ბავშვთა ბაღი”. ეს კონცეფცია ფრიდრიხ ფრებელმა განავითარა, რომელსაც სჯეროდა, რომ ბავშვების ზრდას უნდა უფრთხილდებოდნენ, როგორც მცენარეებს ბაღში.
გერმანულიდან პირდაპირ იმპორტირებული ტერმინი ახლა აღნიშნავს საგანმანათლებლო დაწესებულებას, სადაც პატარა ბავშვები იწყებენ ფორმალურ განათლებას. საბავშვო ბაღის მიდგომამ რევოლუცია მოახდინა ადრეული ბავშვობის განათლებაში.
(ლაკონური ვერსია:პირდაპირი თარგმანით “ბავშვთა ბაღი”. ფრიდრიხ ფრებელის შექმნილი კონცეფცია, რომელიც ბავშვების აღზრდას მცენარეების ზრდას ადარებდა. რევოლუციური მიდგომა, რომელიც თამაშზე, შემოქმედებითობასა და ბუნებრივ განვითარებაზე ამახვილებს ყურადღებას.)
5. Robot (ჩეხური)
“Robot” ინგლისურში ჩეხურიდან დამკვიდრდა, როდესაც კარელ ჩაპეკმა დაწერა პიესა “R.U.R.” (როსუმის უნივერსალური რობოტები), სადაც ეს ტერმინი პირველად გამოჩნდა. ჩეხური სიტყვა “robota” ნიშნავს “მძიმე შრომას” ან “იძულებით სამუშაოს”.
1921 წელს დებიუტირებულმა ჩაპეკის პიესამ შემოიტანა არა მხოლოდ სიტყვა, არამედ ხელოვნური არსებების კონცეფცია, რომლებიც შექმნილია ადამიანების მომსახურებისთვის. ეს ერთი ნასესხები სიტყვა მას შემდეგ ცენტრალური გახდა ტექნოლოგიის, ავტომატიზაციისა და ადამიანისა და მანქანის ურთიერთობების მომავლის განხილვებში.
(ლაკონური ვერსია: ჩეხური “robota”-დან, რაც “მძიმე შრომას” ნიშნავს. პირველად გამოჩნდა კარელ ჩაპეკის 1921 წლის პიესაში “R.U.R.” (როსუმის უნივერსალური რობოტები). ერთი ნასესხები სიტყვა, რომელიც ტექნოლოგიისა და ადამიანი-მანქანის ურთიერთობების განხილვის ცენტრალური ცნება გახდა.)
ეს სიტყვები გვიდასტურებს და გვახსენებს, რომ ინგლისური ცოცხალი ენაა, რომელიც მუდმივად მდიდრდება მსოფლიოს კულტურებთან ურთიერთქმედებით, თითოეული ნასესხები სიტყვით გლობალური ლინგვისტური მემკვიდრეობის ნაწილს ინახავს.
